Modern Çağda Bir Drakula Öyküsü: Hannibal Lecter

Klasik müziğe olan tutkusu, sinestezik koku kabiliyeti, rafine giyim tarzı, Dante’den okuduğu dizeler, hayatının merkezinde olan gastronomi ve tabii ki mesleği olan psikiyatride kazandığı saygınlık… Hannibal Lecter.

 

*Bu yazı, Hannibal (2013-2015, NBC) dizisi referans alınarak yazılmıştır.

 

Klasik müziğe olan tutkusu, sinestezik koku kabiliyeti, rafine giyim tarzı, Dante’den okuduğu dizeler, hayatının merkezinde olan gastronomi ve tabii ki mesleği olan psikiyatride kazandığı saygınlık…

Tarihin en sofistike kurgusal katillerinden biri, modern dönemin Drakula’sı: Hannibal Lecter.

İlk olarak Amerikalı yazar Thomas Harris’in “Red Dragon” adlı kitabında ortaya çıkan Hannibal Lecter, yıllar içerisinde ününü arttırarak hem beyazperdede hem de televizyon ekranlarında seyircilerle buluştu (Conklin, 2012). Bu yazıda, Danimarkalı aktör Mads Mikkelsen’ın tadı damakta kalan bir performansla hayat verdiği Hannibal’ın yapısına ve çevresiyle olan etkileşimine yakından bakacağız.

Dizide, Hannibal Lecter’ı orta yaşlarda, çevresinde takdir gören ve saygın bir psikiyatrist olarak görüyoruz. Bölgedeki burjuvazinin içerisinde yer alan ve entelektüel bir arkadaş çevresine sahip olan Lecter, estetiğe ve zarafete oldukça önem veren bir kişiliğe sahip. İlk bakışta, idealize edilmiş bir görüntü çizmesine rağmen karanlık tarafı FBI’a danışmanlık yapmayı kabul etmesiyle ortaya çıkıyor. Şüphesiz ki Lecter, acımasız bir seri katil. Üstelik “yamyam” bir seri katil.

 

”Yamyamlık”

Hannibal’ı, ilk görülüşü neredeyse insanlık tarihi kadar eski olan yamyamlığın türlerinden herhangi birine yerleştirebilmek zor. Tipik yamyamlık sebeplerinden fizyolojik açlık veya dini ritüeller onun eylemleriyle uyuşmuyor (Wikipedia, 2019). Sigmund Freud’un, “Totem ve Tabu” eserinde yamyamlıkla bağdaştırdığı, cinsellik motivasyonuyla bir başkasının cinsel güç ya da iktidar kazanma isteği de Hannibal’ın yamyamlığını doğrudan temellendirebilmek için uygun görünmüyor (Freud, 2022).

Bu noktada, karakterin bizlere anlatılan geçmişine bakmak, yamyamlık davranışını açıklayabilmek için fikir verebilir. Erken yaşlarda kayıp ve yasla tanışan Hannibal’ın, ailesini korkunç bir şekilde kaybetmesi ve ardından yaşananlar, yamyamlık davranışıyla ilişkilendirilebilir.

Hannibal’ın yakınlık kurmakta yaşadığı zorluk ve kişilerle bağ kurmaya/bağlanmaya dair içsel korkuları, oral dönem problemleriyle benzerlikler taşımaktadır. Bu dönemde gerekli yakınlığa ve şefkate ulaşamamış olmak, fiksasyonlara sebep olmuş olabilir. Hannibal’ın yamyamlığını bir enkorporasyon olarak değerlendirdiğimizde, nesneyi içe almaya yönelik yoğun ihtiyacını; objeyi tahrip etme pahasına da olsa besini, bakımı ve hatta anneyi yutarak içe atma yönündeki saldırgan oral dönem fantezisini ortaya koyduğunu düşünebiliriz (Clair & Wigren , 2003). Nesneyi yemeye yönelik yoğun arzusu, bir tür içselleştirmeye ve böylelikle açlığın/nesne yoksunluğunun giderilmesi yönelimine işaret ediyor olabilir.

Tarihteki seri katillere bakıldığında -kurgusal olanlar dahil- işledikleri cinayetlerin ardından maktulleri aşağılamak üzerine birtakım ritüellere sahip olduklarına sıkça rastlanır. Ancak Hannibal’ın yamyamlığını, tam aksine kendi çerçevesinde bir yüceltme/estetize etme girişimi olarak değerlendirmek mümkün olacaktır.

Kurbanlarını, çoğunlukla saygısız ve yoz insanlardan seçmesi; cinayet sonrasında maktulleri parçalayarak, son derece nadir pişirme teknikleriyle çeşitli yemeklere dönüştürüp tek başına ya da bir gurme edasıyla dostlarına servis ederek yemesi/yedirmesi, onun adına zarafetin kabalığa üstün gelmesi demektir (Taner, 2019). Başka bir deyişle Nietzsche’nin üstinsan (übermensch) arayışı, Hannibal’da alt insana (untermensch) hükmedilip dönüştürülmesiyle karşılık bulmaktadır.

 

Drakula Tasviri

Hannibal Lecter’ın, kült karakterlerden biri olan Kont Drakula’yla gösterdiği çeşitli paralellikler dizi boyunca dikkat çekmektedir. Tıpkı Drakula gibi ince-uzun bir bedensel yapıya sahip olan Hannibal, solgun yüzü ve çökük göz çevresiyle de Drakula tasvirlerine yakın bir görüntü çiziyor. Hannibal, Drakula gibi doğaüstü nitelikler taşıyan bir karakter olmasa da her ikisinin de bakışlarının karşısındakinde farklı şekillerde hipnotik bir etki yarattığını görüyoruz. Drakula’nın ısırıklarıyla insanları vampire dönüştürmesi, Hannibal’da çeşitli insanlar, özellikle de hastaları, üzerinde derin zihinsel yaralar bırakarak onları tanınamayacak kadar değiştirmesiyle karşılık bulur.

Kişilerin zihnine/ruhuna erişimlerini engellemek her iki karaktere karşı da oldukça zordur (Ziheng, 2022). Hem Hannibal hem de Drakula, karanlık yönlerini karizmatik duruşları ve nezaket içeren davranışlarıyla maskelemeyi tercih eder. Onları çözümlemek, analiz etmek pek de mümkün değildir.

Bu benzerlikler ışığında, Hannibal’ın yamyamlığını “vampirizm” olarak nitelendirmek mümkün olabilir.

Bir Kurban; Will Graham

Dizinin tamamında, Hannibal’ın odak noktasındaki başlıca karakter Will Graham’dır. Will, FBI için çalışan bir suç analizi uzmanıdır. Sıra dışı bir empati yeteneğine sahip oluşu, onu işinde benzersiz kılsa da mücadele etmesi zor bazı psikolojik problemleri beraberinde getirir. FBI içerisinde davranış bilimi biriminin başında olan Jack Crawford’un isteği üzerine Hannibal’ın Will’i terapiye alması, herkes için kırılma noktalarından biridir.

Hannibal, terapi seansları boyunca Will’i çeşitli şekillerde ustalıkla yönlendirerek, dissosiyatif bozukluklar yaşamasına neden olur. Hâlihazırda mental sağlığıyla ilgili riskli bir noktada bulunan Will’in durumu, Hannibal’ın etkisi altında gittikçe kötüleşir, zamansal boşluklar yaşar, hafızası ve karakteriyle ilgili yoğun şüphe duymaya başlar. Karşı karşıya kaldığı kriminal suçlamalarla birlikte, tam da Hannibal’ın arzu ettiği gibi geri dönülmesi zor bir noktaya gelmiştir.

Fakat Hannibal, diğer kurbanlarının aksine Will’i bir “av” olarak görmemektedir. Onların arasındaki ilişkiyi, kozanın içindeki bir tırtıl ve bu tırtılın kelebeğe dönüşmesi için hazır olmasını sabırla bekleyen bir gözlemciye benzetmek daha doğru olabilir. Hannibal, Will’e karşı yakın bir bağ geliştirme potansiyeli taşımaktadır. Will’in zihin yapısı ilgisini çekmiş ve hissettiği anlaşılabilme ihtimali onda bir ışık yaratmıştır.

Hannibal, Will’i bir hazırbulunuşluğa, gördüğü potansiyeli tam olarak açığa çıkartacağı bir noktaya taşımak istemektedir. Manipülasyonlar, kasıtlı olarak belirlediği yanlış tanı ve tedavilerle birlikte, Will’in travmatik deneyimlerle de karşı karşıya kalmasını sağlayan Hannibal, süreci incelikli planlarla yürütmüştür (Gonzalez, 2018).

Sonuç

Hannibal için net bir profil ortaya koymak ya da gösterdiği psikopatolojileri sınıflandırmak bir hayli güç. Hannibal’ın antisosyal kişilik bozukluğu semptomlarını ve bağıl olarak psikopati özelliklerini gözlemliyor olsak da kendisi üzerinde tanılama ve çözümleme yapabilmek için fazlaca karmaşık, enteresan ve zıtlıklarla dolu bir tablo çizdiğini söyleyebiliriz.

Çok katmanlı ve derin bir profile sahip Hannibal Lecter, kurgusal karakterler arasında oldukça özel bir noktada duruyor.

 

Ek Okumalar

Dahmer Dizisi Size Ne Yaptı: Seri Katil Dizilerinin Etkileri

Ben Seri Katil Değilim (I am Not Serial Killer) (Film Önerisi)

Sevdiğiniz Dizilerdeki Kötü Terapi Örnekleri

 

 

Kaynakça

  • Clair, M., & Wigren , J. (2003). Object Relations and Self Psychology: An Introduction. Cengage Learning.

  • Conklin, M. (2012). Hannibal is up to his old tricks in ‘Silence’ sequel. Lubbock Avalanche-Journal. adresinden alındı

  • Freud, S. (2022). Totem ve Tabu. (N. Berkes, Çev.) Kırmızı Kedi Yayınevi.

  • Gonzalez, C. (2018). Hannibal’s Will Graham: A Self-Exploration. Cinema Debate. adresinden alındı

  • Taner, V. (2019). Hannibal Lecter: Rafineliğin Zaferi. Dadanizm. adresinden alındı

  • Wikipedia. (2019). Human Cannibalism. Wikipedia. adresinden alındı

  • Ziheng, A. J. (2022). The Vampiric Mesmerism of Hannibal Lecter. National University of Singapore.

 

 *Bu yazı Psikoloji Ağı İçerik Birim Direktörü Ezgi Büşra Akgöz tarafından Psikoloji Ağı Yayın İlkelerine göre düzenlenmiştir.

 

Bir yorum yap

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir