1985 tarihinde kurulan Amerikan progresif metal grubu Dream Theater’ın altıncı stüdyo albümleri Six Degrees of Inner Turbulence‘dir. Albümde alkolizm, dini inanç çatışmaları, yalnızlık gibi pek çok mental rahatsızlığa atıfta bulunuluyor. Ek olarak, 96 dakikalık albümün son parçası, Six Degrees of Inner Turbulence, 42 dakika olmakla beraber uzunluğundan ötürü sekiz ayrı parçaya ayrılıyor.
Six Degrees of Inner Turbulence parçası, ikinci diskin tamamını oluşturmaktadır. Diskin ikinci kısmında sırasıyla bipolar bozukluk, travma sonrası stres bozukluğu, şizofreni, depresyon, otizm, mani atağı ve disosiyatif bozukluk konularını ele alıyor.
King Crimson ve Rush gibi grupların önderlik ettiği progresif metal müzik türü, Dream Theater tarafından başarıyla sürdürülüyor. Yapılan bir ankete göre tarihin en iyi 10 progresif metal albümünden biri olan Six Degrees of Inner Turbulence, Dream Theater’ın altıncı stüdyo albümü olarak tarihe geçiyor. İki diskten oluşan bu albüm, ilk diskte bireyin dayanıklılığına darbe sayılabilecek konseptleri ele alırken ikinci diskte ise direkt olarak psikolojik bozukluklar üzerinden bize eşsiz bir müzikal deneyim sunuyor.
Yazının geriye kalanında ikinci diski oluşturan Six Degrees of Inner Turbulence parçasının sözel içeriğini yorumlayacağım.
Parçaların Psikolojik Bozukluklar Üzerinden Yorumlanması
About to Crash-Bipolar Bozukluk, Majör depresyon, Mani
Yedi dakikalık bir enstrümental giriş parçasının ardından “About to Crash” geliyor. About to Crash, bipolar bozukluk ile mücadele eden bir genç kızın hikayesini anlatıyor. Amerika’nın en oturaklı ve arkadaş canlısı bölgesi olarak bilinen Orta Batı’da yetişmiş bu kız, küçük kasabasındaki herkes tarafından “mükemmel genç kız” övgüsüne layık görülmektedir. Fakat zihninin ona karşı verdiği savaş bu vitrin görüntüsünü sürdürmeyi zorlaştırıyor. Geçmişte mola vermeye bile alışkın olmayan bu kız, majör depresyon dönemine girmesinden sonra günlerini uyuyarak geçirmeye başlıyor. Şarkının sonlarına doğru genç kızın mani dönemine geçtiği “çılgın temposuna dönmesi” ve “sınırsız güce erişmesi” söylemleriyle bize işaret ediliyor. Diskin ilerleyen kısımlarında yer alan “About to Crash [Reprise]” parçasında ise genç kızın yaşadığı mani dönemini onun bakış açısından deneyimliyoruz.
War Inside My Head-Travma Sonrası Stres Bozukluğu
Albümün üçüncü parçası, “War Inside My Head”. Geçmişte içinde bulunduğu savaştan ötürü travma sonrası stres bozukluğu geçiren emekli bir askeri konu alıyor. Bu parçada yıllar boyunca katliama ve savaşa maruz kaldıktan sonra “kafasının içinde kendisine savaş açmış olan” bir askerin çektiği acılara eşlik ediyoruz. Ayrıca “Kilometrelerce öteden sesler duyan”, “gün ışığı altında gölgeler gören” bu asker, “ebedi bir psikotik cehennem” uğruna kendi masumiyetini feda ettiği görüşünde.
The Test That Stumped Them All- Şizofreni
Dördüncü parça, “The Test That Stumped Them All”. Bu parça, Şizofreni teşhisi alan bir oğlana karşı doktorlarının tutumunu anlatmaktadır. Bu kişi her türlü teste girmiş, her renkten hap yutmuştur. Doktorları tarafından onun “kendini kendinden kurtarabilmesi” için elektroşok terapisine başvurulması gerektiği düşünülüyor. Yapılan testlere verdiği cevaplarda kendisini bulmaya çalışan her bir doktoru afallatan bu kişi, yaşadığı kurgusal evrende delüzyonlarıyla yüzleşiyor. Boğuk duvarlar arasında tutulurken, bulmayı beklediği ışığın umuduyla yaşamaya devam ediyor.
Goodnight Kiss-Perinatal Depresyon
Perinatal (postpartum) depresyon konulu beşinci parça, “Goodnight Kiss”. Doğum esnasında kız çocuğuna veda etmek zorunda kalan bir anneyi anlatıyor. Annenin doktorları suçlaması ise içinde bulunduğu yas sürecinin inkâr evresinden kaynaklı olabilir. Bu parçanın bir diğer kısmında ise anne suçu kendinde, özel olarak da “lekelenmiş kanında” arar. Yaşamaya fırsatı olmayan zavallı kızının bu zalim dünyadan korktuğunu söylerken aslında kendisini yansıtır. Çünkü hayatta onun sevgisi olmadan hissettiği yalnızlıkla nasıl yüzleşeceğini bilemez. Beş yıl geçmesine rağmen kronik hale gelmiş acısını ve depresyonunu üstünden atamaz.
Solitary Shell-Otizm Spektrum Bozukluğu
Güncel olarak yoğun bir şekilde araştırılan otizm spektrum bozukluğu ise “Solitary Shell” şarkısına konu olmakta. Büyüdükçe “kabuğunda inzivaya çekilen” bu çocuk, otizm ile sıkça bağdaştırılan, sosyal ilgisizlik durumundan muzdariptir. Spektrumda olduğuna dair bir diğer belirti ise yazı yazmaya karşı sürdürdüğü hiperfokus hali. Çoğu zaman çocuğun korku içinde ve mutsuz olduğu söyleniyor. Ancak ne kadar normal ve sağlıklı görünse de zaman zaman kötü bir ruh haline bürünüyor; kendi içerisinde kayboluyor.
Losing Time/Grand Finale-Disosiyatif Bozukluklar
Son olarak sekizinci ve dokuzuncu parçalar, “Losing Time/Grand Finale” adı altında birleşiyor. “Losing Time” Disosiyatif bozukluklar altında yer alan depersonalizasyon-derealizasyon bozukluğunu anlatır. Bu şarkı içerisinde sıradan görünümlü bir kızın gerçeklikten kopma hikayesine tanıklık ediyoruz. Farkındalık yokluğu ile savaşan, kendi yüzüne aşina olamayan bu kız, savunma mekanizması olarak kendinden kopar. Bu hareketinin onu hayatta tuttuğunu şarkının sözlerinden çıkarabiliriz. “Grand Finale” ise tüm albümün mesajını vererek bu başyapıta noktayı koyuyor. “İnsanlık sıkıntımızın yüzündeki umut, hayatlarımızı esir alan sarsıntıyı anlamamızı sağlar.”. Bu sözü yazan John Petrucci, aldığı tüm övgüleri hak ettiğini bize bir kez daha kanıtlar.
Son Olarak…
Six Degrees of Inner Turbulence albümü sadece müzikal değil, psikolojik bağlamda da etki bırakmıştır. Bu etkileyici albüm ilginizi çektiyse, yapımına ilham veren The Downward Spiral (Nine Inch Nails) ve Dirt (Alice in Chains) gibi yapıtları da bir gün incelemek ve okurlara sunmak dileğiyle. Etik, nitelik ve bilimsellik ile kalın!
Ek Okumalar
Zor zamanların kuyruğu: Depresyon
Şizofreni Bilgilendirme Kartları
Toplumun Hafızasında Derin İzler: Toplumsal Travmalar ve Psikolojik Yansımalar
Kaynakça
Prog Archives. (t.y.). Progressive metal top albums / all sub-genres / artists. ProgArchives. Erişim tarihi: 8 Ocak 2025. http://www.progarchives.com/subgenre.asp?style=19&top=100
AllMusic. (t.y.). Six Degrees of Inner Turbulence – Dream Theater. Erişim tarihi: 8 Ocak 2025. https://www.allmusic.com/album/six-degrees-of-inner-turbulence-mw0000215417
*Bu yazı Psikoloji Ağı editörlerinden Emine Yıldırım tarafından Psikoloji Ağı Yayın İlkelerine göre düzenlenmiştir.