Ölüm, tüm insanların kontrolü dışında gelişen, müdahale edemediğimiz en çarpıcı olaylardan biridir. Kaybın ardından yaşanan yas sürecinin acı verici etkileri olduğu gibi sağlıklı tamamlanan yas sürecinin ardından büyüme, olgunlaşma, direnç gibi kazanımlar da elde edilmektedir. Yas süreci, iç dünyamız ile gerçek dünya arasında uyum yakalamamızı sağlayan bir süreçtir (Volkan, 2008).
Yanlış: Herkes aynı şekilde yas tutar.
Doğru: Yas bireysel bir yolculuktur. Herkesin yas süreci farklıdır. Bazıları yas sürecini kendi içinde ya da ağlayarak geçirebilirken bazıları ise bu süreçte günlük rutinlerini devam ettirebilirler.
Yanlış: Yas en fazla bir yıl sürer.
Doğru: Yas süresi 6 ay ile 24 ay arasında değişir ve zamanla yatışarak azalır (Zara, 2011).
Yanlış: Bir kişiyi ne kadar çok seviyorsak o kadar uzun yas tutmalıyız
Doğru: Zamanla normalleşerek günlük rutinimize geri dönmek o kişiyi unuttuğumuz ya da az sevdiğimizi değil; ölümü kabullenip yeni sürece uyum sağladığımızı gösteren normal bir durumdur.
Yanlış: Bu süreçte güçlü olmalıyım ve ağlamamalıyım.
Doğru: Kaybın getirdiği acı ve kederi yaşamak beklenen ve oldukça normal bir süreçtir. Bazen kültürel etmenler acının yaşanmasını hoş karşılamaz. Bir isyan olarak yorumlar ya da kişi bunu güçsüzlük, zayıflık olarak değerlendirir. Bütün bunların aksine kişi acısını yaşayıp duygularını ifade ettikçe yas süreci sağlıklı şekilde tamamlanır.
Yanlış: Kendi yaşamıma devam etmek için ölen kişiyi unutmalı ve o kişiyi hatırlatacak tüm şeylerden uzaklaşmalıyım.
Doğru: Yas sürecinde acıyı yaşamamak için anılardan ve ölen kişiyi hatırlatacak eşyalardan kaçmaya çalışmak yasın tamamlamasını engeller. Kısa süreli olarak duyguları bastırmak sizi rahatlatabilir ancak uzun vadede yasın uzamasına neden olur.
Kaynakça
Volkan, V., ve Zintl, E. (2008). Kayıptan sonra yaşam. (Kocadere M. Vahip I. Çev.). Odağ Psikanaliz ve Psikoterapi Eğitim Hizmetleri Yayınları, 6, 43.
Zara, A. (2011). Kayıplar, yas tepkileri ve yas süreci. Yaşadıkça, 73-90.
*Bu yazı Psikoloji Ağı editörlerinden Şevval Kınay tarafından Psikoloji Ağı Yayın İlkelerine göre düzenlemiştir.