Giriş
Hazırlanan bu raporun amacı Türkiye’deki eğitim öğretim ortamı ile Pdr hizmetlerinin niteliği hakkında çeşitli kaynaklardan bilgiler edinilerek derleme makale formatında bir rapor oluşturmaktır.
Raporun gelişme kısmında öncelikle türkiyedeki okullarda eğitim öğretim sistemi hakkında güncel bilgiler aktırılacaktır. Pdr hizmetlerinin niteliği hakkında bilgi verildikten sonra bu alanda yaşanılan sorunlara değinilecektir.
Son olarak sonuç kısmında ülkemizdeki hizmetlerin mevcut niteliği ile erişilmesi arzulanan nitelik arasındaki açığın kapatılması ve yaşanan sorunların giderilmesi için atılması gereken adımların belirtildiği değerlendirme yorum ve önerilerin belirtildiği ve kişisel olumlu/olumsuz geri bildirimler verilecektir.
Türkiye’deki Eğitim ve Öğretim Sistemi
Genelde eğitim sistemi, örgün eğitim ve yaygın eğitim olarak iki başlık altında ele alınmaktadır; Türkiye’de de eğitim sistemi bu yapıdadır. Örgün eğitim, belirli yaş grubundaki ve aynı seviyedeki bireylere, amaca göre hazırlanmış programlarla, okul çatısı altında düzenli olarak yapılan eğitimdir.(MEB)
Türk eğitim sistemi 12 yıllık zorunlu kademeli eğitim olarak üç kademeye ayrılmıştır. Birinci kademe dört yıl süreli ilkokul, ikinci kademe dört yıl süreli ortaokul ve üçüncü kademe dört yıl süreli lise olarak düzenlenmiştir.
Ayrıca Türkiye’de 8. Sınıf öğrencilerinin girdiği TEOG adı verilen, iki yazılısı olan derslerin birinci yazılısı, üç yazılısı olan derslerin ikinci yazılısı merkezi sistemde yapılacak. Sınav soruları, SBS’ye paralel olarak öğrencilerin kazanımlarını dikkate alarak yorumlama, analiz yapma, eleştirel düşünme, sonuçları tahmin etme, problem çözme ve benzeri yeterlilikleri ölçecek nitelikte hazırlanmış bir sınav ve lise son öğrencilerinin dört senelik lise eğitimlerinden sorumlu tutuldukları üniversiteye geçmeyi istedikleri takdirde girmesi gereken sınavlar YGS ve LYS’dir.
Pdr Hizmetleri Niteliği
Üç kademeden oluşan eğitim sisteminin her kademesinde öğrencilerin yararlanabildiği rehberlik servisleri vardır. Bu uzun sürecin çeşitli aşamalarında öğrencilerin gelişim, eğitim ve öğrenme ihtiyaçlarını karşılamada rehberlik hizmetinden yararlanabilirler.
Okullardaki herkes hedef kitle olan öğrencinin gelişimine ve uyumuna yönelik olarak çalışır. Bu nedenle öğrenciyi tanımak, öğrenmeyi kolaylaştırmak, sınıfa olumlu bir öğrenme gelişim ortamı yaratabilmek için öğretim ve rehberlik hizmetlerinin birbirini desteklemesi gerekir.
Okullardaki danışmanlar ortaokulda girdikleri TEOG sınavı ve liselerde 10. Sınıf sonunda alan seçilmesi, dört sene sonunda girilen YGS ile LYS öğrencilere yol göstericilerdir.
Ayrıca ilköğretim ve ortaöğretim öğrencinin gelişim aşamasıdır. Bu aşamada öğrenciye yapılacak her türlü psikolojik yardım geleceği için bir yol göstericidir. Dört yıllık lise döneminde ise gelişim sürecine ergenlik döneminin en hareketli zamanları da eklendiği için oldukça bunalımlı geçen bu dönemin sağlıklı eğitimde gence yönelik psikolojik hizmetleri zorunlu hale getirmektedir.
Pdr Alanında Yaşanan Sorunlar
PDR hizmeti eğitim kurumlarında en gerekli departman olduğu açıkça belirtilmiş olsa da yapılan araştırmalarda görülmektedir ki maalesef çoğu idareci tarafından pek de ciddiye alınmamaktadır. “Zaman zaman gelen haberlerden anlaşıldığı kadarıyla azda olsa bazı okul idarecileri rehber öğretmenlerden kütüphanecinin yapacağı işleri dahi beklemektedir. Nöbet tutma görevi olmadığı için yargılanabilmekte ve yatılı okullarda belleticilik yapmaya zorlanabilmektedir” (Ö.Emiroğlu).
Bunun dışındaki en önemli sorunlardan bir diğeri de alandan mezun olmayıp bu işi yapan kişilerin sayı olarak fazla olması. Bu durum rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerinin kalitesini düşürmekte ve en önemli sorunlardan biri olarak karşımıza çıkmaktadır (Hamamcı, ve arkadaşları, 2003:3). Çünkü alan dışından mezun olanların okullardaki yanlış ve zarar veren uygulamaları veliler, öğretmenler, öğrenciler ve okul yöneticilerinde olumsuz bir rehberlik algısı oluşturmaktadır. Dolayısıyla kuruma yeni gelen Psikolojik Danışmanların bu olumsuz imajı silmek için çaba sarf etmekte ve yönetici-öğretmenlerle rehberliğe ilişkin ortak bir dil geliştirmede zorlanmaktadırlar.
Sonuç (İzlenim, Değerlendirme ve Yorumlar)
Türkiye’deki eğitim öğretim sisteminin işleyişi, pdr hizmetlerinin niteliği ve alanda yaşanılan sorunlar literatür taraması yapılarak rapora aktarılmıştır. Fark edilmiştir ki Pdr alanı nitelik açısından her ne kadar kendini tamamlasa da tam olarak hak ettiği konumda değildir. Pdr çalışanlarının okul idaresi ile yaşadığı bu tip sorunların okulun başarı seviyesini etkileyeceği idareciler tarafından kimi zaman fark edilemediği için büyük sorunlara ve çatışmalara yol açmaktadır. Bu gibi sorunların giderilmesi açısından alanın gerekliliği ile ilgili velilerin ve okul çalışanlarının katıldığı eğitici seminerler verilmesi olumlu bir adım olabilir. Bunun yanı sıra alanda yetkin ve yeterli olmayan, psikolojik danışmanlık ve rehberlik eğitimini almamış kişilerin bulunması öğrencilerin gelişim çağını etkilemekte ve ya onların yardım alabilecekleri bir alan varken bundan yararlanamamaktadırlar. Bu kadar yetkin ve yeterli pdr mezunlara atama beklerken böyle bir açığın ortadan kaldırılması daha kaliteli bir eğitim hizmeti verilmesi için en önemli adım olacaktır.
Rehberlik servisi, psikoloji eğitimi almaya başladığımdan beri her zaman içinde olmak istediğim bir alandı. Bu yüzden son senemi pedagojik formasyon alarak değerlendirmenin uygun olacağını düşündüm. Bu eğitim sayesinde bir anadolu lisesinin rehberlik bölümünde staj yapıyorum. Bu stajın alanı tanımam için yeterli olacağını düşünüyordum fakat bu raporu hazırlamak için yaptığım literatür taraması alandaki eksikleri iyice fark etmemi sağladı. Kendi lise yaşantımdan da yola çıkarak alanda bir çok bilinçsiz eğitimcinin olduğuna hemfikirim. Ama yaptığım bu araştırma ileride içinde bulunmayı istediğim bu alanda beni daha da bilinçli hale getirdiği için sevinçliyim.
Kaynakça
- MEB, (2011c). Teftiş Kurulu Başkanlığı, Ortaöğretim Kurumlarında Rehberlik Psikolojik Danışma ve Yönlendirme Hizmetlerinde Yaşanan Sorunlar ve Çözüm Önerileri, Yayınlanmış Rapor, Ankara.
- Yeşilyaprak, B. (2002). Eğitimde Rehberlik Hizmetleri. Nobel yayıncılık. (Gözden Geçirilmiş 4. Baskı), Ankara.
- Rehberlik ve Psikolojik Rehberlik Portalı, Özkan EMİROĞLU(2012). Okul rehber öğretmeninin (Psikolojik Danışman) görevi nedir?.
- Hamamcı, Zeynep. Murat, Mehmet ve Çoban, Esen. “Gaziantepteki Okullarda Çalışan Psikolojik Danışmanların Mesleki Sorunlarının İncelenmesi”. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi. Malatya: 2004
- TUBİTAK- TÜRKİYE’DE EĞİTİMİN MEVCUT DURUMU
