Bazen hiç dans etmeyeceğimizi düşündüğümüz zamanlarda, bazen ısrarlara yenik düştüğümüzde, bazen de heyecanla piste atlayarak en olmadık zamanlarda dans ediyoruz. Her sanat ve spor dalı gibi dans da çoğu zaman insana iyi gelir. Dans, vücudun zihnindeki sesleri, bazen bir ürüne bazen de müziğe dönüştürür.
Dans ve Hareket Terapisi; bireyin duygusal, bilişsel, fiziksel ve sosyal bütünlüğünü arttırmaya yönelik dans ve hareketin terapötik kullanımı olarak tanımlanmaktadır ve en önemli bileşenleri beden, dans, yaratıcılık ve terapötik ilişkidir. 1
Dans ve hareketin insanlar için iyileştirici gücü yirminci yüzyılın başlarında modern dans ve psikiyatrinin gelişmesiyle başladı (Çatay, 2013). Dansçıların psikiyatri servislerine girmesiyle hız kazanan bu süreçte öncü isim Marian Chase aslında bir dansçı ve dans öğretmeniydi. 2. Dünya Savaşı sonrası A.B.D.’de psikiyatri servisleri artan hasta sayısıyla baş etmeye ve daha etkin tedavi yöntemleri geliştirmeye çalışıyorlardı. Bu esnada Chase, Washington’daki hastaneye davet edilir ve “İletişim için Dans” adı altında başlattığı programla dansı ve hareketi kronik psikotik hastalarla iletişim kurmak için bir yöntem olarak kullanmaya başlar (Shelley, 1993). Amerika’dan sonra Avrupa’da giderek yaygınlaşması, gelişimine katkı sağlamıştır.
Vücudumuzda var olan değişikliklerin zihni etkilediğini savunan bu yaklaşımı somutlaştırarak anlatmak zor olsa da tecrübe edinerek anlamak ve aktif olarak katılmak işi kolaylaştırabilir.
Dans ve Hareket Terapisinin temelleri ADTA’ya göre aşağıdaki ilkelere dayanıyor:
- Hareket bir dildir. Dans/hareket terapistleri sözsüz dilin sözlü dil kadar önemli olduğuna inanmakta ve terapötik süreçte her iki iletişim biçimini de kullanmaktadır.
- Zihin, beden ve ruh birbirine bağlıdır.
- Hareket işlevsel, iletişimsel, gelişimsel ve etkileyici olabilir. Dans/hareket terapistleri, seanstaki terapötik ilişki de ortaya çıktıkça, bu lensler bakış açısıyla aracılığıyla harekete bakarak gözlemler, değerlendirir ve müdahale ederler.
- Hareket, hem bir değerlendirme aracı hem de birincil bir müdahale şeklidir.
Dans ve Hareket Terapistleri Nerelerde Çalışır?
İlk ortaya çıktığında hastanelerde çalışan terapistler, şu anda cezaevlerinde, okullarda, huzurevlerinde, yeme bozukluğu kliniklerinde, kriz merkezlerinde, askeri tesislerde, özel muayenehanelerde, hastanelerde ve yaşlı bakım merkezlerinde çalışma potansiyellerine sahipler.
Peki, Dans ve Hareket Terapistleri Kimlerle Çalışır?
- Şizofreni
- Depresyon
- Kaygı
- Kişilik bozuklukları
- Yeme bozuklukları
- Otizm
- TSSB
Dans ve hareket terapisi ülkemizde henüz yeni gelişmeye başladı. Şu an özel kliniklerin verdiği bu hizmet hakkında detaylı bilgiye ve uzman eğitimine ulaşmak biraz zor. Türkiye’de bu alanda eğitim ve hizmet veren en eski dernek 2012 yılında açılan Sanat Psikoterapileri Derneği. Bu dernek haricinde dans ve hareket terapisi eğitimi veren kurumlar var fakat psikologların meslek yasasının olmadığı bu dönemde, verilen eğitimlerin niteliğini bilemiyoruz. Bu nedenle eğitim ya da terapi hizmeti alırken ayrıntılı araştırma yapmanızı öneririm.
Bu alandaki en köklü dernek olan ADTA dans ve hareket terapisti olmak isteyenlere iki yol sunuyor. İlk yol, ADTA onaylı bir lisansüstü programına katılmayı; ikinci yol ise ilgili bir alanda yüksek lisans yaptıktan sonra dans/hareket terapisi ile ilgili bir ders almayı, sonrasında staj ve dans deneyimi içeren bir çalışma yapmış olmayı bekliyor.
Kaynakça
- 1Altan Sarıkaya, N., Ayhan, H., & Sukut, Ö. Farklı Gruplarda Dans ve Haraket Terapisinin Kullanımı ve Etkileri. JAREN/Hemşirelik Akademik Araştırma Dergisi, 3(Supp: 1), 1-5.
- Çatay Z. Beden ve Ben Arasında Dokunan Ağ: Dans/ Hareket Terapisi. İstanbul Bilgi Üniversitesi, 2013
- Shelley, S. (1993). Marian Chase: Her Later Years. In Foundation of Dance/ Movement Therapy: The Life and Work of Marian Chase. Chase. S. Sandel, S. Chaiklin, & A. Lohn (Eds.). Columbia: Maryland: ADTA.
- Welling, A. (2019, 02 28). What is Dance/Movement Therapy? Adta.org: https://adta.org/2014/11/08/what-is-dancemovement-therapy/ adresinden alındı
- Welling, A. (2019, 02 28). Where do Dance/Movement Therapists Work? What Do They Do? adta.org: https://adta.org/2015/01/13/where-do-dance-movement-therapists-work-what-do-they-do/ adresinden alındı
*Bu yazı Psikoloji Ağı editörleri tarafından Psikoloji Ağı Yayın İlkelerine göre düzenlemiştir.