Gypsy Rose birçok hastalık tanısı almış, zihinsel ve bedensel yetersizliği olan, bakıma muhtaç bir kızdır. Dee Dee tüm hayatını kızına adamış, günün her saatini onunla ilgilenerek geçiren ve kızı için bağış organizasyonlarına katılan bir annedir. Bir gün bu aileden haber alamayan komşuları polis çağırırlar. Dee Dee öldürülmüştür ve Gypsy evde yoktur. Polis soruşturması sonucunda Gypsy bulunur, yıllardır tekerlekli sandalye kullanan kız kolaylıkla kendi başına yürüyor ve hiç hasta gözükmüyordur. Bu nasıl mümkün olabilir? (Bu dizide geçenler yaşanmış bir olaydan uyarlanmıştır.)

Dee Dee çevresindekilere Gypsy’in lösemi, astım hastası ve kas disforisi olduğu, aynı zamanda bedensel ve zihinsel yetersizliği olduğunu söylemiştir. Cinayetten sonra sağlık muayenesinde Gypsy için bu tanıların hiçbirin var olmadığı ortaya çıkmıştır. Gypsy annesiyle yaşarken yardımsız yürüyebileceğini, şeker tüketebileceğini keşfetmiş ve gizli gizli bunları yapmıştır, annesi bu durumları fark ettiğinde ağır cezalar vermiştir.

Bakım verenin yapay bozukluğu ya da Münchausen Sendromu (Munchausen by proxy) DSM V’te, bir başkasına yüklenen yapay bozukluk olarak yer alır. Yapay bozukluk, bireyin dışsal olarak ödüllere gerek olmadan gerçekte var olmayan bir sağlık durumunun oluşturulması veya belirtilerini var etmesidir. Başkasına yüklenen yapay bozukluk ise bireyin var olmayan sağlık durumunu kendisine değil başkasına yüklemesidir. Başkasına yüklenen yapay bozukluk ölüme yol açabilecek bir istismardır. Yapay bozukluğa sahip olan ebeveynlerle yapılan bir çalışmada başkasına yüklenen yapay bozukluğun %10’a yakını ölümle sonuçlanmaktadır (Galvin, Nevton ve Vandeven, 2005).

Bir Başkasına Yüklenen Yapay Bozukluk DSM-V Tanı Ölçütleri

α. Bir başkasında yanıltıcı (yanlış bir kanı uyandırıcı), bedensel ya da ruhsal düzmece belirtiler çıkarma ya da yaralanmaya ya da hastalığa yol açma tutumu.

b. Kişi; bir başkasını, diğerlerine hasta, iş göremez ya da yaralı olarak sunar.

c. Açık dış ödüller olmasa bile yanıltma (yanlış bir kanı uyandırma) davranışı belirgindir.

d. Bu davranış, sanrılı bozukluk ya da diğer bir psikoz bozukluğu gibi başka bir ruhsal hastalıkla daha iyi açıklanamaz.

Not: Başına gelen değil, başkasına yükleyen kişi bu tanıyı alır.

Dee Dee Blanchard cinayeti ve başkasına yüklenen yapay bozukluk ilginizi çektiyse The Act dizisini izlemenizi öneririz.

Kaynakça

APA. (2013). Mental Bozuklukların Tanısal ve Sayısal El Kitabı-DSM 5 (Beşinci Baskı). (E. Köroğlu, Çev.). Ankara:Hekimler Yayın Birliği

Galvin, H.K., Newton, A.W. & Vandeven, A.M. (2005). Update on Munchausen syndrome by proxy. Current Opinion in Pediatrics. 17:252-7