Ülkemizde yayınlanan dizilerde canlandırılan ‘‘psikolog” karakterleri toplumun psikolog algısını oldukça değiştiriyor. Dizilerde hiçbir etik ilkeye dikkat edilmeden ilerleyen terapi süreçleri ve bir psikoloğun sahip olması gereken empati kurma, güvenilir olma, danışana saygı duyma, yetkinlik sınırlarını aşmama, önyargılı davranmama gibi özellikleri göremememizin yanı sıra oldukça garip, normal olmayan davranışlara sahip birçok psikolog görebiliyoruz. Özellikle dizilerde vurgulanmak istenen bir diğer nokta da psikologların garip ve normal olmayan davranışları olduğu. Her insanın normal olmayan bir takım davranışları olabilir ancak medyada hiçbir meslek grubunun neredeyse her rolde komedi uğruna normal olmayan davranışlar sergilediği görülmüyor. Karşısındaki insanı kolayca yargılayan, etiketleyen, soğuk ve katı tavırlarıyla dikkat çeken hatta bazen soğukkanlı bir katil rolünde bile görebiliyoruz psikologları. Bunlardan bazıları,
Nesteren – Avrupa Yakası
Dizide Makbule’nin kendisini kaçıran kişiye aşık olması ve bunun bir rahatsızlık olarak düşünülmesi üzerine onunla konuşması için eve psikolog çağrılıyor. Sorunun ne olduğunu eve bir misafir gibi gelip gözlemlemesi isteniyor. Makbule herhangi bir terapi sürecinde olduğunun farkında bile değil. Danışanın rızası olmadan ve dahası danışanın karşısındaki kişinin psikolog dahi olduğunu bilmeden yapılan bu görüşme birçok etik ihlal içeriyor. Daha sonra psikolog 1 hafta boyunca misafir gibi eve gelip giderek ev halkını gözlemliyor ve evdeki herkes hakkında öfke kontrolü, kişilik bozukluğu vb kesin bazı yargılara ulaşıyor. Psikoloğun geldiği bölümü buradan izleyebilirsiniz.
Can Manay – Fi
Psikiyatr mı yoksa psikolog mu olduğu dizide de tam olarak belli olmayan Can Manay, canlı yayında terapi yapmak, terapi sırasında verilen bilgiyi kötüye kullanmak, danışandan hediye almak gibi birçok etik dışı davranışı var. Bunlara ek bir psikolog olarak yaptığı etik dışı davranışların yanı sıra birçok kez cinayet işliyor, daha öncesinde akıl hastanesinde kaldığı biliniyor ve kendini kontrol etmekte oldukça zorluk yaşayan, vicdani değerlerden yoksun olduğu, suçluluk ve pişmanlık duymadığı görülüyor.
Eti – Fi
Bu karakterin de babası tarafından cinsel istismara uğradığını ve daha sonraki yıllarda onu öldürdüğü bilinir. Bu cinsel istismarın onda yarattığı psikolojik travmayı babasını öldürerek atlattığını ve rahatladığını belirtmesi insanlar tarafından oldukça yanlış yorumlanabilir.
İlgin – Beni böyle sev
İlgin soğuk ve sert tavırları olan bir psikolog. Danışan gelir gelmez çok sert bir tavırla neden geç geldiğini soruyor. Danışan bunun üzerine mahcup oluyor ve gitmek istiyor. Emredici bir tavırda oturmasını söylüyor ve ‘’neden bu kadar eziksin, mahçupluk, ürkeklik, suçluluk psikolojisi?’’ gibi söylemlerde bulunuyor. Birkaç dakika konuştuktan sonra sende yas sorunsalı var diyor ve danışan gitmek istediği halde onu zorla grup terapi grubuna eklemeye çalışıyor aksi takdirde kutu kutu ilaç içmesi gerektiğini söylüyor. Psikolog çok telaşlı ve tepkisel davranıyor, insanlara kendi taktığı lakaplarla sesleniyor ve danışanları dinlemeden tahminlerde bulunuyor.
Sinan – Çocuklar Duymasın
Dizide genellikle evlilik ve aile danışmanlığı yaptığı görülüyor, terapi sırasında danışanı yönlendirmeye çalışmıyor ancak sürekli ‘’eşinizin çocukluğuna inmemiz gerekli’’ gibi kalıp bir yargıyı kullanıyor ve danışanın eşini eve gelen bir tüpçü kılığında konuşturarak çocukluğu hakkında bilgi almaya çalışıyor.
Medyada psikologların bu şekilde yansıtılmasından dolayı insanların psikologlar hakkında bazı olumsuz fikirleri oluşuyor. Dizilerde vurgulanan bu psikolog imajı hem kötü bir örnek teşkil ediyor hem de gerçekte psikologların ve terapi süreçlerinin böyle olduğunu düşünmeye başlayarak psikolog mesleğinin yanlış tanınmasına neden oluyor. Ayrıca bazı insanların psikologlara karşı var olan ön yargılarının güçlenmesine sebep oluyor. Toplumun neden psikologlara ön yargı ile yaklaştığı da bu örneklerden sonra anlaşılır hale geliyor. Bu durumda biz psikologlara düşen görev toplumun gözünde olumsuz olarak canlanan bu imajı, bir psikolog nasıl olur, psikolog neler yapar? Terapi süreci nasıldır, psikologlar terapi sürecinde nasıl bir yöntem izlerler sorularının cevaplandırarak bu algıyı olumlu hale çevirmek. Mesleğe karşı sorumluluğumuz olduğu ve mesleğimizi yanlış tanıtan her türlü örneğe tepki göstermemiz gerektiğini düşünüyorum.
