ÜÇ BİREY, ÜÇ ZİHİN
Gabor Maté, zihnimizin yaşamımızı nasıl şekillendirdiğini anlamanın, psikolojide temel bir yaklaşım olduğunu vurguluyor. Maté’ye göre, dünyaya dair deneyimlerimiz dışarıda değil, zihnimizde şekillenir. Çalışmalarından verdiği örneklerden biri; bir seminerde aynı konuşmayı dinleyen üç katılımcının, üç farklı deneyim yaşamasıdır. Katılımcılardan biri, yaşadığı deneyimin kendisine on yıl boyunca gelişim sağlayacak kadar içgörü kazandırdığını söylerken, bir diğeri hiçbir şey öğrenemediğini düşünmektedir. Üçü de aynı ortamda bulunmuş, aynı şeyleri duymuştur. Buradaki fark, deneyimin her birinin zihninde gerçekleşmesidir (Maté,2021).
Maté’nin bu örnek ile iletmek istediği temel mesaj: Dünyayı algılama ve deneyimleme şeklimiz, zihnimizin yönlendirmesiyle oluşur.
ZİHNİMİZ DÜNYAYI YARATIR
Zihnimizin dünyayı biçimlendirmesiyle birlikte, dünyanın da zihnimizi şekillendirdiğini unutmamak gerekir. Çocukluktan itibaren yaşadığımız deneyimler, toplumun ve çevremizin de etkisiyle zihnimizde belirli kalıplar oluşturur. Maté’nin çalışmaları, bu etkiyi fark etmenin ve gerektiğinde ondan bağımsızlaşmanın önemini ortaya koyuyor (Maté,2021; Maté & Maté,2019). Bu farkındalık, bireylere içsel özgürlük sağlar. Çünkü kendi düşünce ve duygularımızla dünyayı yeniden inşa edebileceğimizi anlamış oluruz.
ÜÇ BİLGİ DÜZEYİ
Maté, psikolojik deneyimi anlamak için üç bilgi düzeyine dikkat çekiyor: Zihinsel, duygusal ve sezgisel (Maté, 2021). Yalnızca zihinsel düzeyde bilgiye sahip olmak, özellikle psikoloji veya tıp eğitiminde, insanı anlamak için yeterli değil gibi gözüküyor. Duygusal düzeyde duyumsama, yani hissetme yetisi ve üçüncü düzeydeki içsel sezgi, bireyin hem kendi hem de başkalarının deneyimlerini doğru bir şekilde anlamasını sağlar. Bu, durum terapide olduğu kadar günlük yaşamda da geçerlidir. Başkalarını anlamak, önce kendi içsel dünyamızı anlamaktan geçer.
GÖZLEM VE MERAK
Gabor Maté’nin yaklaşımı, psikoloji alanında kendini gözlemleme ve sürekli merak ilkesine dayanır (Maté, 2021;.Maté&Maté, 2019). Kendi zihnimizdeki gerilimleri, hissizleşme problemini ve sezgisel farkındalık eksikliklerimizi gözlemlemek, hem bireysel gelişim hem de terapötik süreçler için kritik önem taşır. Bu yaklaşımla birlikte okuyucuya empati kurmayı, hem kendi iç dünyasına hem de başkalarının deneyimlerine daha açık olmayı öğütler. Maté’nin (2019) sözleriyle, öğrenme ve farkındalık süreci, zihnimizin, kalbimizin ve sezgilerimizin birlikte çalıştığı bir yolculuktur. Ve bu yolculuk, kişisel ve toplumsal ilişkilerde daha derin bir anlayış kazandırır.
KAYNAKÇA
Maté, G. (2021). Compassionate Inquiry: A psychotherapeutic approach developed by Dr. Gabor Maté. Retrieved from https://compassionateinquiry.com/
Maté, G., & Maté, D. (2019). The myth of normal: Trauma, illness & healing in a toxic culture. Avery.
*Bu yazı Psikoloji Ağı editörlerinden Berkant Cödel tarafından Psikoloji Ağı Yayın İlkelerine göre düzenlenmiştir.