Stalking Nedir?
“Stalking“ ya da Türkçeleştirilmişi “Stalklamak“, hepimizin bildiğini sandığı hızlıca içselleştirdiğimiz bir kavram. Kelime anlamı “gizlice, fark ettirmeden takip etme/ısrarlı takip” olarak karşımıza çıkıyor. “Stalker“ ise “stalk yapan/takip eden kişi” olarak ifade edilebilir. Sosyal medya sayesinde masum görünen ve günlük hayatta sıklıkla kullanılan “stalking” kavramı, hukuk, psikoloji ve sosyoloji gibi alanlarda da tanımlanan ve araştırılmaya başlanan; günlük kullanımının aksine aslında pek de masum olmadığını öğrenmemiz gereken bir kavram.
Stalking Nasıl Yapılır?
Bildiğimiz stalking, stalk nesnesi olan kişinin olabildiğince çeşitli sosyal medya platformunda takip edilmesiyle yapılır. Sadece takip etmekten ziyade sürekli bir kontrol durumu söz konusudur. Stalker, stalk nesnesinin her hareketini bilmek ister ve bu hareketlere dahil olan kişiler de stalker’ın ilgi alanına girmeye başlar. Stalk nesnesinin hangi saatlerde aktif olduğu, kimleri takip ettiği, kimleri/neleri beğendiğini öğrenmek de stalking sınırları içerisinde yapılan davranışlardır. Stalk nesnesi eğer stalkerın tanımadığı ama tanımak, yakınlaşmak istediği bir birey ise, bilgi toplamaya yönelik stalking yapılır. Stalk nesnesinin nerelere gittiği, nerelerden giyindiği, nasıl arkadaşları olduğu ve arkadaşlıklarının nitelikleri tespit edilmeye çalışılır. Stalking çoğu sosyal medya kullanıcısı tarafından normal ve olağan karşılanıyor.
Peki, Stalker Olmak Sandığımız Kadar Masum Bir Durum Mu?
“Stalker birbirini takip eden bir takım eylemlerde bulunur ve bu eylemler zinciri, bir bütün olarak ele alındığında, takip edilen kişide veya mağdurda, gereksiz strese, kaygıya, endişeye veya rahatsızlığa yol açar. Eylemler zinciri ilk başta rahatsız veya huzursuz edici ancak hukuka uygun davranışlarla başlayıp, zaman içerisinde giderek daha tehlikeli, tehditkar davranışlara ve hatta ölümle sonuçlanabilecek davranışlara dönüşür (Doğan, 2014).”
Literatüre bakıldığında stalking yani ısrarlı takip olgusunun masum bir tarafı olmadığını görüyoruz. Türk hukukunda ayrı bir suç olarak düzenlenmeyen ve ilk defa, “tek taraflı ısrarlı takip” deyimiyle 6284 sayılı “Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun” ve bu Kanunun uygulanmasına ilişkin Yönetmelikte tanımlanan ısrarlı takip “stalking” olgusu, bir bütünlük içerisinde, başlı başına ayrı bir suç kapsamında ele alınması gereken bir şiddet türüdür (Doğan, 2014). Avrupa Birliğine bakıldığında ise, Avrupa Birliği üyesi sekiz ülkede ısrarlı takip suçuna yönelik özel düzenleme bulunması önemli ve dikkate alınması gereken bir gelişme olarak göze çarpmaktadır.
Ne Zaman Suça Girer?
İngiltere’de, 25 Kasım 2012 tarihinde yürürlüğe giren Özgürlüklere Karşı Korunma Kanunu’nun 111. maddesi ile ısrarlı takip olgusu ayrı bir suç olarak tanımlanmıştır. Kanundaki bu değişiklikle birlikte hangi davranışların “ısrarlı takip/stalking” sayılabileceği örneklenmiştir. Buna göre;
- Mağduru takip etmek,
- Mağdurla herhangi bir şekilde iletişim kurmak veya iletişim kurmaya çalışmak,
- Mağdura ait olan veya mağdura ait olduğu izlenimi verilen görsel ve yazılı herhangi bir materyali yaymak,
- Mağdurun internette dolaşımını, ziyaret ettiği siteleri, elektronik posta, kısa mesaj ve diğer yollarla yaptığı haberleşme trafiğini ve iletişimi izleyip gözetim altına almak,
- Mağdurun bulunduğu herhangi bir kamusal veya özel alana gizlice sızmak,
- Mağdura ait herhangi bir mülkün masuniyetini ihlal etmek,
- Mağduru gözetlemek veya izlemek hallerinin ısrarlı takip olarak kabul edilmesi gerekmektedir.
Stalking Sadece Sosyal Medyada Mı Yapılır?
Ne yazık ki stalking sadece sosyal medyada kalmayıp günlük hayatın içinde de mağduru izleme, takip etme, gözetleme gibi çeşitli uygulamalarla yer almaktadır. Stalklanan kişiye rahatsız edici ve hatta ciddi zarar verici etkileri bulunmaktadır.
Belki de artık “stalking“ kelimesini kullanırken hukuktaki yeri, “stalker“ kelimesini kullanırken de stalker davranışlarının aslında ne olduğu, nelere yol açtığı düşünülmelidir.
Döneminin ünlü sanatçısı Bergen de kocası tarafından ısrarlı bir şekilde takip edilmiş ve öncesinde fiziksel/psikolojik şiddete yıllarca maruz kalmıştır. Sonunda da kocası tarafından öldürülmüş. Aşağıdaki haber Posta gazetesinden alınmıştır; habere göre, Bergen eski kocasının takibinden şikayetçi olmuş ama yine de yeterli gelmemiş ve “stalking” trajik bir şekilde sonuçlanmıştır.
“Anadolu turnesi kapsamında Samsun‘dan Kayseri‘ye geçen Bergen, buradaki çalışmasını tamamlayarak Mersin‘e gitmek için yola çıkar. Boşandığı eşinin kendilerini takip ettiğini fark eden sanatçı ve annesi emniyeti arayarak durumu bildirir, tedbir alınacağını öğrenince yollarına devam ederler. Tarsus–Pozantı E-5 karayolunun Çamalan Yaylası mevkiindeki Gülek Kasabası’nda bulunan Aspava Lokantası’nda gece 04:00 sularında Halis Serbes, Bergen ve annesinin karşısına çıkar. Halis Serbes ile tartışan Bergen, arabaya binmek üzere hareket ettiğinde Halis Serbes’in silahından çıkan altı kurşunun hedefi olur ve aracın şoför koltuğuna kanlar içinde yığılır.“
Romantik İlişki, Aşk ve Şiddet temasının işleneceği PsychologyTALKS etkinliğinde Türkiye’de Stalking konusuyla ilgili çalışmalar yürüten Prof. Dr. Gökhan Oral’ın “Stalking” konuşmasına katılabilirsiniz.
Kaynakça
Doğan, R. (2014), Kadına Yönelik Bir Şiddetin Türü Olarak Israrlı Takip (Stalking) Kavramı ve Suçu, Ankara Barosu Dergisi, 2, 137-154.
Bergen kimdir? Bergen nasıl öldü? İşte hayat hikayesi. (2019, 02 11). Posta: https://www.posta.com.tr/bergen-kimdir-bergen-nasil-oldu-iste-hayat-hikayesi-1403908 adresinden alındı
*Bu yazı Psikoloji Ağı editörleri tarafından Psikoloji Ağı Yayın İlkelerine göre düzenlemiştir.