Munchausen Sendromu, kişinin ailesinden veya sağlık çalışanlarından ilgi görebilmek için kendi vücuduna dair fiziksel veya psikolojik bulguları üretmesi ve uydurması ile karakterize bir yapay bozukluktur (Şenses Dinç ve ark., 2013).
Munchausen Adı Nereden Geliyor?
18. yüzyılda yaşamış bir Alman Baronu olan ve Rus ordusunda paralı askerlik yapan Karl Fredrich von Munchausen Rus-Osmanlı savaşı dönüşünde, çevresine kahramanlığıyla ilgili sıradışı hikayeler anlatmıştır. Anlattığı hikayeler ağızdan ağıza dolaştıkça abartılmış ve doğa üstü bir hale dönüşüp yalan olduğu ortaya çıkmıştır. Böylece Munchausen yalancılığıyla ünlenmiştir. Hastalık hikayeleri uydurup hastane hastane dolaşan kişilere, 1951 yılında Asher, Munchausen adlı Alman barondan ilham alarak bu ismi vermiş ve ilk olarak literatüre geçirmiştir (Tümer ve ark., 2016).
Munchausen Sendromu
Munchausen Sendromu’nu diğer yapay bozukluklardan ayıran değişik hastane dolaşma ve patolojik yalan söyleme tablosudur. Munchausen Sendromu ile ilgili olgu bildirimlerinin büyük bir bölümü ergenlik ve genç yetişkinlik dönemindedir. Yazın alana bildirilmiş ve en küçük olgu ise 9 yaş grubuna aittir. Bu yaş grubu için vekaleten yapay bozukluk düşünülmeli ve ayırılmalıdır (Şenses Dinç ve ark., 2013). Kişinin kendi vücuduna dair değil de bir başkasında hastalık belirtileri oluşturmasına “Vekaleten Yapay Bozukluk” veya “Munchausen by Proxy Sendromu” adı verilmektedir (Tümer ve ark., 2016). Genellikle ebeveynler çocuklarına ne kadar düşkün olduklarını göstermek için yaparlar. Bu ebeveynlerin çoğunda narsisistik bozukluk vardır. Çocuklarına çok ilgili olduklarını göstererek başkaları tarafından hayranlıkla bakılmasını isterler ve bu şekilde narsistik duygularını doyururlar (Şenses Dinç ve ark., 2013).
Munchausen Sendromu’nun tanısı ve teşhisi oldukça zordur. Tanı koyarken Somatoform Bozukluk olup olmadığı da gözden kaçırılmamalıdır. Her iki bozukluğun kökeni de psikolojiktir. Somatoform bozuklukta belirtiler bilinçli şekilde oluşturulmazken Munchausen Sendromu’nda bir amaç uğruna istemli bir şekilde oluşturulur ve kişinin kendisine zarar verme davranışı gözlenir (Şenses Dinç ve ark.,2013).
Munchausen Sendromu’nda hastalığın oluşturulması istemli olup belirtilerin çıkarılıp hasta olduğunu uydurması ihtiyacı bilinçdışıdır. Bu sendrom kötü gidişatlı ve kronikleşen bir hastalıktır. Kesin bir tedavisinin olmamasının yanında erken dönemde teşhis edilmesi önemlidir ( Elbozan Cumurcu ve ark., 2005).
Kaynakça
Elbozan Cumurcu,B., Karlıdağ, R., Özcan, A., (2005). Yapay Bozukluk:Bir Olgu Sunumu. Erciyes Tıp Dergisi, 27(2), 84-87.
Şenses Dinç, G., Kul, M., Çengel Kültür, S.E., (2013). Çocuklarda Hemoptizinin Nadir Bir Nedeni: Yapay Bozukluk- Munchausen Sendromu. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 20(1), 41-46.
Tümer, A.R., Balseven Odabaşı, A., Foto Özdemir, D., Mutlu, E.İ, Kaynak, A.D., (2016). Çocuk İstismarının Ağır Bir Türü:Bakım Verenin Yapay Bozukluğuna (Munchausen By Proxy Sendromu) Hukuki ve Tıbbi Bakış. Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, (6), 581-608.
*Bu yazı Psikoloji Ağı editörleri tarafından Psikoloji Ağı Yayın İlkelerine göre düzenlemiştir.