Travma akla hayale sığmayacak tüm durumları en uç veya en bilindik olarak içerisinde barındıran bir yaşantıdır. Bu yaşantılar, erken çocukluk çağında deneyimlenebildiği gibi ileri yetişkinlikte yaşadığımız olaylara, ilişki içerisinde olduğumuz ya da olmadığımız kişilere, doğal afet, trafik kazası ve daha pek çok sebebe bağlı olarak da karşımıza çıkabilmektedir. Amerikan Psikiyatri Birliği tarafından ise travma normal insan deneyiminin ötesinde seyreden olaylar olarak tanımlamıştır.
Bessel van der Kolk, travmayı beyin, zihin ve beden kapsamında harmanlayıp; bilgilerini ve deneyimlerini Beden Kayıt Tutar kitabında okuyucularıyla paylaşmıştır. Beden Kayıt Tutar kitabı, toplamda beş kısımdan oluşmaktadır.
Van der Kolk’un alanda çalıştığı ilk yıllarında karşılaştığı Vietnam Gazileri’nden aldığı dersler, beden-beyin ilişkisi, çocukluk çağı deneyimlerinin insan yaşantısını nasıl şekillendirdiği, travmanın bellek üzerinde yarattığı etki ve travmanın iyileşme sürecinde izlenilen yolları ve yöntemleri oldukça açık bir dille aktarmıştır.
Genel anlamda bakıldığında günümüzdeki psikiyatri anlayışı, hastanın yakınmalarına karşı bir ilaç kullanımını önermesi ve bunun kullanımı üzerinedir. Fakat bilinmelidir ki ilaç kullanımı kötü geçmiş bir çocukluğu ya da yaşanılan olumsuz yaşantıları değiştirmemektedir. Özellikle travma çalışırken danışanların geçmiş yaşantıları yetiştiği ortamdan ayrı değerlendirilmemeli; bütüncül bir bakış açısıyla yaklaşılmasına dikkat edilmelidir.
Kitabın ilk bölümünden bir kesiti sizinle paylaşmak isterim:
“… Travmanın yalnızca geçmiş bir zamanda gerçekleşen bir olay olmadığını öğrendik; o aynı zamanda zihinde, beyinde ve bedende iz bırakmaktadır. Bu etkinin devam eden sonuçları insan organizmasının şu anda nasıl yaşayacağını da belirler.
Travma, zihin ve beyin üzerinde kökten bir değişim yaratır ve algılarımızın yönetilmesini yeniden düzenler. Yalnızca nasıl düşündüğümüzü ve ne düşündüğümüzü değil aynı zamanda düşünme kapasitemizi de etkiler. Travma kurbanlarına yardım etmede, başlarına gelenleri tanımlayacak kelimeleri bulmalarının çok anlamlı olduğunu keşfettik ancak bu genelde yeterli değildir. Yaşadıklarını öyküleştirerek anlatma davranışı, her an tacize ya da saldırıya uğramaya hazır bir şekilde tetikte bekleyen bedenlerin hormonal ve fiziksel tepkisini mutlaka değiştirmez. Gerçek değişimin meydana gelmesi için bedenin tehlikendin geçtiğini öğrenmesi ve şimdiki anın gerçekliğinde yaşaması gereklidir. Travmayı anlama arayışımız bizi, yalnızca zihnin yapısını anlama konusunda değil aynı zamanda kendini iyileştirme süreçleri hakkında da farklı düşünmeye yöneltti.”
Travma ve travmayla ilişkili daha birçok konu hakkında detaylı fikir sahibi olabilmek ve kendisini bu alanda geliştirerek travma ile çalışabilmek isteyen meslektaşlarımın okuması gereken baş ucu kitaplarından biridir Beden Kayıt Tutar.
Keyifli okumalar dilerim. 🙂
Kaynakça
KOLK, A. B., Beden kayıt tutar, Nobel Akademik Yayıncılık. İstanbul (2019).
*Bu yazı Psikoloji Ağı editörleri tarafından Psikoloji Ağı Yayın İlkelerine göre düzenlemiştir.