Dedikodu

Dedikodu nedir? Dedikodu ve söylenti arasındaki farklar nedir? İnsanlar neden dedikodu yapar? Dedikodu olumsuz bir şey midir? Dedikoduda cinsiyet farklılığı var mıdır?

Dedikodu; bir kişiye üçüncü bir kişiyle ilgili bilgilerin aktarıldığı en az üç kişilik bir etkinliktir (Wittek ve Wielers, 1998). Dedikodunun kötü olduğuna ve kadınların daha çok dedikodu yaptığına dair yaygın inanışlar vardır (Demirci, 2004). Dedikodu olumsuz olarak algılanmasına karşın kurum iletişimine önemli katkısı vardır (Solmaz, 2006). İç grup kimliği ve grup liderlerinin oluşturulması, bireyin katarsisinin dedikoduyla bağlantılı olduğu düşünülmektedir (akt. Paine, 1967). “Life in A Haitian Valley” kitabında Heskovits (1937) dedikoduyu; bireyin başka bir kişiye doğrudan saldırı yapamayacağı durumlarda, daha tedbirli olarak saldırıda bulunması şeklinde tanımlamıştır (akt. Paine, 1967). Gluckman’a (1963) göre grup olarak düşünüldüğünde dedikodu “üyeliğin işareti” konumundadır ve grubun değerini artırma işlevi görmektedir. Dedikodunun belirli yeri, zamanı vardır, ilk tanığı belirlidir, kolay yayılır. Söylentinin ise kanıtlanması mümkün değildir, yer ve zamandan bağımsız olabilir (Solmaz,2004; Danış 2015).

Mcandrew ve Milenkoviç (2002) araştırmalarına göre dedikodu, bütün grup çıkarlarına hizmet etmekten öte bireyin kendi çıkarlarına hizmet eder. Katılımcılar kendinden yüksek statüde yer alan ve tanımadıkları insanlarla ilgili iyi bilgileri göz ardı ederken tanışık oldukları kişilerin iyi haberlerine ilgi göstermişlerdir. Bireyler cinsiyeti ve yaş aralığı benzer olan tanımadıkları kişilerin bilgilerine daha çok ilgi göstermişlerdir (Mcandrew ve Milenkoviç, 2002). Bu bilgiler kişinin kendisi ile bir başkasını kıyaslamasına hizmet ediyor olabilir. Bu durum dedikodunun olumlu özelliklerinin de olduğunu göstermektedir (Baumeister, Zhang ve Vohs, 2004). Beersma ve Van Kleef’in (2012) yaptığı araştırmalarda dedikodunun bilgi iletişimi ve eğlenme amaçlı yapıldığı bulunmuştur. “Norm-ihlali” durumlarında iç grubu koruma nedeniyle “uyarmak” için daha çok dedikodu yapıldığını saptamışlardır.

Mcandrew ve Milenkoviç’in (2002) yaptığı araştırmada yer alan kadın katılımcılar, cinsel hayatlarındaki sadakatsizlik konusunda diğer kadınların bilgilerine yüksek derecede ilgi göstermiştir. Erkek katılımcılar, diğer erkeklerin cinsel performans problemi ve kumar konularına daha çok ilgi göstermiştir (Mcandrew ve Milenkoviç, 2002). Kadınların kendisi hakkında bilgi verme oranı erkeklere göre daha yüksektir (Jourard, 1971; Levin ve Arluke, 1985). Kadınların daha çok dedikodu yaptığı inancını Spender(1980) “Man Made Language” kitabında toplumsal cinsiyet açısından değerlendir. Toplumda erkeğin daha çok söz sahibi olması beklenir ve erkeğin konuşacağı konular sınırlandırılmazken kadınlar konuştuğunda ilgi çeker ve dedikodu yaptıkları düşünülür (akt. Demirci, 2004). Erkeklerde arkadaşlık niteliği ve dedikodu arasında güçlü ilişki bulunmuştur (Watson, 2002).

Kaynakça

• Baumeister, R. F., Zhang, L., and Vohs, K. D. (2004). Gossip as cultural learning. Review of General Psychology, 8, 111-121.
• Beersma, B. and Van Kleef, G. A. (2012). Why people gossip: An empirical analysis of social motives, antecedents and consequences. Journal of Applied Social Psychology, 42 (11).
• Danış, M. S. (2015). Dedikodunun sosyolojisi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi) Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Demirci, K. (2004). Dedikodu kavramına dair. Milli Folklor, 64.
• Gluckman, M. (1963). Gossip and scandal. Current Anthropology, 4.
• Herskovits, M. (I937). Life in a Haitian valley. New York: Knopf
• Jourard, S. M. (1971). Self-disclosure: An experimental analysis of the transparent self. Oxford, England: John Wiley.
• Levin, J. and Arluke, A. (1985). An exploratory analysis of sex differences in gossip. Sex Roles, 12.
• McAndrew, F. T. & Milenkovic, M. A. (2002). Of tabloids and family secrets: The evolutionary psychology of gossip. Journal of Applied Social Psychology, 32.
• Paine, R. (1967). What is gossip about? An alternative hypothesis. Man, 2(2)
• Solmaz, B. (2006). Söylenti ve dedikodu yönetimi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergi, 16.
• Spender, D. (1980). Man Made Language. London: Routledge & Kegan Paul.
• Watson, D. C. (2012). Gender differences in gossip and friendship. Sex Roles, 67, 494–502
• Wittek, R. and Wielers, R. (1998). Gossip in organizations. Computational & Mathematical Organization Theory, 4(2), 189-204.